Niet minder dan 45% van de aangekochte fietsen in ons land is elektrisch ondersteund. Een heuglijk cijfer, vindt professor Jan Cappelle, hoofd van de onderzoeksgroep Energie & Automatisering op Technologiecampus Gent. Maar hij heeft ook al vaak de wenkbrauwen gefronst sinds zijn team de e-fietsen onder de loep nam.
Dit artikel verscheen in de Campuskrant van de KU Leuven.
Zelf opgegroeid in een gezin zonder auto, gelooft Jan Cappelle heel erg in de mogelijkheden van de e-fiets. “Ik woon in Waregem. Ik leg de 32 kilometer naar de campus nu al vijf jaar dagelijks af met een speed pedelec, een elektrische fiets die 45 km/u kan halen. Vroeger deed ik het soms met de koersfiets, maar het omkleden is een gedoe waar je tegenop ziet als je om halfnegen in de aula moet staan. Met de speed pedelec ben ik ook minder moe én het geeft een bevrijdend gevoel om fluitend en met een snelheid van 40 km/u stilstaande auto’s voorbij te fietsen.”
De onderzoeksgroep van Jan Cappelle wil er met technologische verbeteringen mee voor zorgen dat de e-fiets zijn potentieel ten volle benut. “We ondervonden al snel dat fabrikanten weinig met de elektrische ondersteuning bezig zijn”, zegt hij. “Omdat de consument nu eenmaal naar e-fietsen vraagt, voegen producenten vaak gewoon een motor en een batterij toe aan hun bestaande fietsmodellen, zonder zich om het totaalproduct te bekommeren.”
Het team ontwikkelde een slimme fietsenstalling die elke elektrische fiets beveiligt tegen diefstal én via een universele lader de batterij oplaadt. Jan Cappelle: “We trekken vanuit de batterij-aansluiting op de e-fiets twee kabeltjes naar klemmen op de voorvork. Wanneer je met je voorwiel tussen de twee stangen van de laadstalling rijdt, klikt je fiets vast. Met je smartphone scan je de QR-code die je fiets identificeert in, waardoor een verbinding met de database van het laadsysteem tot stand komt en het laadproces automatisch van start gaat.”
Elk merk van elektrische fietsen heeft een ander soort lader, het is onvoorstelbaar dat de sector er niet in slaagt deze te standaardiseren.
Bijsturen
Voor het project TGVelo bracht de onderzoeksgroep voor het eerst de producenten van e-fietsen samen met grote gebruikersgroepen als de Fietsersbond, Colruyt, Bpost en de stad Gent. “We buigen ons samen over een kwaliteitsraamwerk voor elektrische fietsen. Momenteel vermeldt men bij groepsaankopen vereisten als aluminium spatborden of schijfremmen, maar dat kun je bezwaarlijk kwaliteitskenmerken noemen. Samen met de industrie definiëren we parameters die écht iets zeggen over de prestaties, de veiligheid en de betrouwbaarheid van de fietsen.”
Een ander project draait om de speed pedelecs. Het kadert in het Vlaamse actieplan ‘Clean Power For Transport’ en wil het potentieel van deze voertuigen om onze mobiliteit te verduurzamen in kaart brengen. Het onderzoeksteam van de Technologiecampus Gent biedt werknemers van geïnteresseerde bedrijven aan om gedurende drie weken een speed pedelec uit te proberen voor het woon-werkverkeer. “We monitoren alle ritten die ze in die periode maken”, legt Jan Cappelle uit. “We verzamelen data over de trajecten, snelheden en het rijgedrag en vergelijken die met die van andere vervoermiddelen. Ook meten we de rijervaring en de kwaliteit van de voertuigen via geijkte procedures. Hoewel het om gloednieuwe fietsen gaat, merken we dat bij intensief gebruik vaak onderdelen stukgaan of loskomen. De fabrikanten krijgen de rapporten doorgestuurd, zodat ze iets aan structurele problemen kunnen doen.”
Ik zie meer brood in de elektrische fiets dan in de elektrische auto. Die zal duur blijven, verbruikt twintig keer meer energie én biedt geen oplossing voor de files.
Fietsen foetsie
Steeds meer mensen zien de voordelen van de e-fiets in. Nu al is 45% van de aangekochte fietsen elektrisch ondersteund. “Bovendien zie je voor alle mogelijke afstanden nieuwe vervoermiddelen aan populariteit winnen. Denk aan de e-steps of de monowheels, eenwielers die je handenvrij bestuurt. We zullen steeds meer naar elektrisch vervoer evolueren. Ik zie meer toekomst voor de e-fiets dan voor de elektrische wagen die duur zal blijven, twintig keer meer energie verbruikt én geen oplossing biedt voor de files.”
Nu de lichte elektrische voertuigen zoals e-fietsen en e-steps in de lift zitten, raken de hokjes ‘fietser’ en ‘bromfietser’ die de wetgever gebruikt, achterhaald. Waar deel je bijvoorbeeld de speed pedelec in, die in wezen een bromfiets met pedalen is? Cappelle en zijn team ijveren voor een correctere regelgeving en gingen daarom spreken bij de Europese Commissie. Een verhaal dat een opmerkelijk staartje kreeg.
“Omdat we ons eraan ergerden dat die grijze mannen in maatpak van de EC nog nooit een elektrische fiets van dichtbij hadden gezien, kwamen we op het idee om vanuit de campus in Gent met speed pedelecs naar de vergadering in Brussel te rijden. We zetten onze fietsen op slot in een bewaakte fietsenstalling op het plein voor het Berlaymontgebouw. Onze voordracht eindigde met de woorden: ‘If you want to try one of these vehicles, let’s go outside.’ Beneden stelden we vast dat onze dure fietsen gestolen waren. Nochtans patrouilleerden er militairen – Angela Merkel was net die dag op bezoek. Onder het oog van die militairen heeft iemand dus sloten staan doorknippen!”
365SNEL 